Znak LWD zaprojektowany przez inż. Stanisława Kuczewskiego,

Łódzkie Warsztaty Doświadczalne zostały powołane do życia krótko po wojnie, jeszcze w roku 1945. Tu, z Lublina przeniesiono zespół konstrukcyjny inżyniera Tadeusza Sołtyka. Tutaj też powstały pierwsze polskie powojenne konstrukcje: Szpak, Zuch, Żak, Junak, Miś. Zakłady LWD wykorzystywały początkowo dostępne silniki Argus As 10C, Bramo Sh-14A4, Walter Mikron III, a także Minor 4 III i 6 III. Nowe konstrukcje potrzebowały również nowych śmigieł. Do pewnego czasu wykorzystywano śmigła niemieckie np. Schwarz (z samolotu He 72 Kadett), ale podjęcie własnej produkcji było konieczne. Po wprowadzeniu rosyjskiego silnika M-11 początkowo także zastosowano śmigło U2 z samolotu Po-2. Silnik M-11 stosowano w rożnych wersjach – D i FR. Śmigła wyprodukowane w LWD do poszczególnych konstrukcji również różniły się miedzy sobą. Były dobierane do wersji silnika (różna moc), na różne prędkości, testowano na nich różne profile (RAF, NACA). Średnice śmigieł wynosiły od 1,95 do 2,5 m Na przykład dla samolotu Junak 3  trzeba było skrócić śmigło ze względu na zmniejszony prześwit w stosunku do Junaka 2 (choć ten fakt miał już miejsce po zakończeniu produkcji przez LWD).

Konstruktorem wszystkich (?) śmigieł – z początkową pomocą Czesława Witoszyńskiego – był Stanisław Kuczewski (1911-1995), inżynier, od 1947 asystent Wydziału Mechanicznego na Politechnice Łódzkiej, wykładowca teorii i projektowania śmigieł. W sumie w LWD powstały aż 32 typy śmigieł, wyprodukowano łącznie kilkaset sztuk śmigieł, wszystkie drewniane o stałym skoku. Śmigła samolotu Żak 1. Na samolocie testowano szereg różnych śmigieł. Śmigło LWD Z4 miało średnicę 1, 95 m i było wykonane z sosny (!). Śmigła samolotu Piper L4 Cub. Na początku 1947 roku do LWD zaczęły napływać samoloty Piper L4 Cub z demobilu armii amerykańskiej. Prawdopodobnie większość z nich potrzebowała nowych śmigieł. LWD skopiowały wtedy śmigło Sensenich (?). Jeśli pominąć oznaczenie, są praktycznie nie do odróżnienia. Koniec produkcji zakładów LWD to rok 1949 / 1950, kiedy to zakład został początkowo przemianowany na WSK nr 6, a następnie produkcję przeniesiono do Warszawy.

Literatura:

1. 1. Łódzkie samoloty inżyniera Sołtyka, Edward Kocent – Zieliński, ZP Grupa, 2010
   2. Problemy rozwoju Samolotów Junak i Zuch – Polska Technika Lotnicza 5/2004, internet
   3. Polish Wings 5, Ex USAAF Aircraft 1945 Stratus 2011

Stanisław Kuczewski. Foto via Michał Kuczewski, Dziękujemy!

Poniżej historia dotycząca śmigieł przekazana nam przez Pana Michała Kuczewskiego, syna Stanisława:

LWD nie miało specjalnego laboratorium do testów więc radzono sobie improwizowanymi środkami. Jednym z problemów było sprawdzenie tzw „bicia” śmigła od jego płaszczyzny obrotu. Pomiar polegał na tym, że na końcu śmigła przyklejano małe lusterko, samolot wprowadzano do hangaru, a drzwi przymykano tak, że zostawała mała szpara przez którą wpadały promienie słoneczne. Samolot ustawiano tak aby promień padł na koniec z lusterkiem. Po zapuszczeniu silnika lusterko rzucało na ściany ciągłą linię. Idealnie ta linia powinna być jak najwęższa, a jesli śmigło „biło” to była szeroka.